Gestasyonel Yaş İşaretleri
Yenidoğanın gözündeki belli bulgulardan yola çıkarak yaklaşık olarak gestasyonel yaşı tahmin etmek mümkündür. Bu bulgular içinde tunika vaskulosa lentis, pupilla ve makula gelişimi önemli yer tutar.
Tunika Vaskuloza Lentis
Yirmi-iki mm embriyoda lensin ön yüzünde damardan çok zengin mezodermal hücrelerden oluşan lamina iridopupillaris mevcuttur. Bu tabakanın periferi kalınlaşarak irisi oluşturur. Merkezdeki daha ince ve sadece damarlardan oluşan bölgesinden lensin ön vasküler kapsülü (tunika vaskuloza lentis) gelişir. Zamanla bu vasküler pleksus giderek incelir ve kaybolur. Bu kaybolma süreci gestasyonel yaş ile yakından ilişkili olup Hittner tarafından aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır (Tablo 1-4).
|
*Hittner HM, Gorman WA, Rudolph AJ. J Pediatr Ophthalmol Strab 91:455, 1981’den uyarlanmıştır.
Neonatal enfeksiyonların varlığında tunika vaskulosa lentisin kaybolması gecikeceğinden dolayı bu derecelendirme geçersizdir.
Pupilla
Yenidoğanda loş bir ortamda, parlak ışık kullanılarak yapılan muayenede pupilla çapının gestasyonel yaştan bağımsız olarak 3.6 mm (2-5.5 mm) olduğu tespit edilmiştir. İki standart sapma sınırı uygulandığında pupilla çapının 5.4 mm’den büyük veya 1.8 mm’den küçük olması term ve terme yakın dönemde patolojiktir.
Prematürelerde normalde pupilla büyüktür ve kornea çapına kıyaslanırsa erişkindeki yaklaşık olarak 8.0 mm pupilla çapına karşılık gelir. Bunda otonom sistemin henüz olgunlaşmamış olması rol oynamaktadır. Prematürelerde pupillanın fenilefrinle büyümesine rağmen tiramin ve hidroksiamfetaminle büyümemesi noradrenalin sentez, depolama ve salınımının henüz yetersiz olduğunu gösterir. Işık refleksi 32 haftadan sonra mevcuttur ve giderek şiddeti artar. Işık refleksinin şiddeti yaş ve ağırlıkla da yakından ilişkilidir.
Makula
Makulada anüler reflenin oluşması için, gangliyon hücrelerinin makuladan perifere doğru göç etmesi gerekir. Prematür retinopatisinde meydana gelen retina değişikliklerinin (örneğin evre 2 de “sırt” oluşması) gangliyon hücrelerinin perifere doğru göç etmesini önlediği düşünülmektedir. Ayrıca oksijen tedavisi alan prematürelerde hiperoksemik hücre hasarı retina periferine olan gangliyon hücre göçünün engellenmesini açıklayabilir. Bu nedenle prematüre bebeklerde makulada anüler refle gelişmeyebilir (Tablo 1-5).
Normal İnfant Makula Gelişiminde Isenberg Sınıflaması* | ||
Evre | Postkonsepsiyonal Hafta | Makulanın Görünümü |
0 | 31.5 ± 1.5 | Pigmentasyon yok |
1 | 34.8 ± 1.0 | Koyu kırmızı pigmentasyon başlar |
2 | 34.7 ± 2.4 | Anüler refle kısmen belirir |
3 | 36.3 ± 2.2 | Anüler refle tam |
4 | 37.6 ± 3.3 | Foveolar çukurluk zorlukla görülür |
5 | 41.7 ± 4.0 | Foveolar refle tam |
Foveal avasküler alan 25. haftada hiç yokken, 30.4 haftada veya 1250 gramda normal yapısını kazanır. Yaklaşık 0.3 disk çapına erişir ve bu şekilde de ömrün sonuna kadar kalır.
Makula görünüm olarak 42. haftada erişkine benzese bile görme keskinliği normalin altındadır (yaklaşık 0.05). Bunun nedeni koni iç ve dış segmentlerinin kısa ve kalın olması ve foveada koniler yerine henüz rodların bulunmasıdır (Resim 1-3).
© 2022 PROF. DR. E.CUMHUR ŞENER. All Rights Reserved Designed by | OXIT BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ