İnfantta Gözün Fiziksel Özellikleri

  • ANA SAYFA
  • İnfantta Gözün Fiziksel Özellikleri

İnfantta Gözün Fiziksel Özellikleri

Orbita

Or­bi­ta ge­li­şi­mi hem koz­me­tik açı­dan hem de göz ve be­yin ge­li­şi­mi­ni et­ki­le­ye­bi­le­ce­ği için ço­cuk he­ki­mi ve of­tal­mo­log ta­ra­fın­dan dik­kat­le de­ğer­len­di­ril­me­li­dir. Op­tik ka­na­lın ye­ter­siz ge­li­şi­mi op­tik si­ni­re za­rar ve­re­bi­lir. Ay­rı­ca göz kü­re­si­nin ol­ma­ma­sı ve­ya ge­liş­me­me­si di­ğer or­bi­ta do­ku­la­rı­nın da ye­ter­siz ge­li­şi­mi­ne ne­den olur. Bu ne­den­le mik­rof­tal­mi ve­ya anof­tal­mi­de ha­ya­tın ilk bir­kaç haf­ta­sın­da pro­tez yer­leş­ti­ril­me­si ve pro­te­zin sık ara­lık­lar­la bü­yü­tül­me­si ge­rek­mek­te­dir. Çok sığ bir or­bi­ta ka­pak­la­rın dön­me­si­ne, prop­to­zi­se ve­ya ek­zot­rop­ya­ya yol aça­bi­lir.

Tablo 1 Yenidoğanda Gözün Fiziksel Gelişimi (*=mm, **=dioptri)§
Yaş     Sagital Uzunluk*    Kornea Çapı*  Lens**    Refraksiyon**
Konsepsiyonal
36. hf  16.1                                 9.2                         -                 0.3
term    17.3                                9.9                         34.4           0.5
Postnatal
6.ay     18.2                                 -                            -                 0.9
12.ay    20.6                              11.1                         28             0.9
Erişkin 23                                 11.5                        20              -

§Isenberg SJ. Physical and refractive characteristics of the eye at birth and during infancy. In: Isenberg SJ, editor. The eye in infancy. 2nd edition. St. Louis: Mosby;1994;p.36-51’den uyarlanmıştır.

Ges­tas­yo­nel 6. ay ile do­ğum son­ra­sı 18. ay­lar ara­sın­da or­bi­ta­nın ke­mik ya­pı­sı hız­la şe­kil ve çap de­ğiş­ti­rir. Do­ğum­da yu­var­lak olan or­bi­ta sı­nır­la­rı­nın pu­ber­te­den son­ra ver­ti­kal ça­pı be­lir­gin ola­rak ar­tar. Ye­ni­do­ğan­da, ka­fa­ta­sı mer­ke­zi­ne gö­re or­bi­ta­lar ara­sı açı 115° iken eriş­kin­de 90° yer­le­şim­li­dir. Bir ça­lış­ma­da ye­ni­do­ğan­da iki göz ara­sı me­sa­fe or­ta­la­ma 21 mm ola­rak bu­lun­muş­tur. Pre­ma­tür do­ğan be­bek­ler­de “(0.47 x ges­tas­yon haf­ta­sı) + 3.3” for­mü­lü kul­la­nı­la­rak hi­per ve­ya hi­po­te­lo­riz­min eş­lik et­ti­ği kran­yo­fasiyal sen­drom­lar sap­ta­na­bil­mek­te­dir.

Ges­tas­yo­nun son 10-14 haf­ta­sın­da pal­peb­ral fis­sür yak­la­şık 5 mm ge­niş­ler. Türk­ler­de pal­peb­ral fis­sür si­yah ırk, Fran­sız ve Por­to Ri­ko’lu­la­ra gö­re 1-2 mm da­ha dar­dır.

Göz Küresi

Göz do­ğum­da en iyi ge­liş­miş olan or­gan­lar­dan bi­ri­si­dir. Do­ğum­dan son­ra en hız­lı ilk bir se­ne­de ge­li­şe­rek sa­gi­tal uzun­lu­ğu 6. ay­da 18 mm, 12. ay­da ise 20.5 mm’ye ula­şır. Da­ha son­ra pu­ber­te­ye ka­dar ge­li­şi­mi ya­vaş­lar.

Kornea

Kor­ne­a ça­pı­nın be­lir­len­me­si in­fan­til glo­kom ve­ya mik­rof­tal­mi gi­bi göz has­ta­lık­la­rı­nın ta­nı­sın­da çok kri­tik­tir. Mak­ro ve­ya mik­ro­kor­ne­a de­ni­le­bil­me­si için kor­ne­a ça­pı­nın or­ta­la­ma­dan 2 stan­dart sap­ma fark­lı ol­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Term bir be­bek­te kor­ne­a ça­pı­nın 9.0 mm’den kü­çük ol­ma­sı mik­ro­kor­ne­a, 11.0 mm’den bü­yük ol­ma­sı mak­ro­kor­nea­ya işa­ret eder (Bkz Bö­lüm 3). Ye­ni­do­ğan­da kor­ne­a ça­pı en iyi ağır­lık ile iliş­ki­li olup şu for­mül­le de­ğer­len­di­ri­le­bi­lir; [Kor­ne­a Ça­pı (mm) = (0.0014 x ağır­lık (gr)) + 6.3]

Ekstraoküler Kaslar

Eks­tra­okü­ler kas­lar do­ğum­da gö­zün ar­ka­sı­na da­ha ya­kın­dır. Ör­ne­ğin la­te­ral rek­tus ka­sı term­de gö­zün ek­va­to­ru­nun he­men önün­de in­ser­si­yo ya­par­ken, me­di­al rek­tus ka­sı ek­va­to­run 1-2 mm önün­de ye­ra­lır. Yaş art­tık­ça skle­ra göz kü­re­si­nin ar­ka seg­men­tin­de da­ha faz­la bü­yü­dü­ğü için kas­la­rın in­ser­si­yo böl­ge­si ek­va­to­run çok önü­ne doğ­ru gi­der.

İris

Pre­ma­tü­re­ler­de iris kript­le­ri az ge­liş­ti­ği için uvea ren­gi da­ha so­luk­tur. Do­ğum­da iris ren­gi gri ve­ya ma­vi­dir. Ten ren­gi ko­yu olan be­bek­ler­de ise kah­ve­ren­gi­dir. Stro­ma­da­ki me­zo­der­mal hüc­re­ler ol­gun­la­şıp pig­ment ka­zan­dık­ça iris ren­gi ko­yu­la­şır. Al­tın­cı ay­da iris son ren­gi­ne ka­vuş­muş­tur.

Lens

Do­ğum­da lens ça­pı 6.0 mm’dir ve yak­la­şık kü­re şek­lin­de­dir. İlk bir yıl­da ağır­lı­ğı ve hac­mi iki ka­tı ar­tar. Ye­ni­do­ğa­nın kü­çük gö­zü­nün bü­yük ref­rak­si­yon ge­rek­si­ni­mi­ni art­mış ref­rak­tif özel­li­ği ile sağ­lar. Tüm ya­şam bo­yu lens bü­yür­ken kü­re­sel özel­li­ği­ni de yi­ti­rir.

Tablo 2 Prematür ve Matür Gözün Anatomik Gelişimi
Prematür Göz (30-35 hf)
• Pupil miyotiktir.
• Lens ön yüzeyinde tunika vasküloza kalıntıları izlenir.
• Bilateral simetrik lens opasiteleri arka Y sütürü kenarında vakuol halinde gözlenebilir. Genellikle 1 hafta içinde ortaya çıkar ve 15 günde kendiliğinden kaybolur.
• Retina vaskülarizasyonu gestasyonel olarak nazalde 8. ayda, temporalde ise 9. ayda tamamlanır.
İnfant Gözü
• Retina vaskülarizasyonu temporal bölgede 41. haftada tamamlanır.
• Periferik retina erişkin fonksiyonlarına ulaşır.
• Fovea henüz immatürdür.
Bir Yaşından Sonra Göz Gelişimi
• 3.0 dioptriden yüksek hipermetropi %5
• 3.0 dioptriden yüksek miyopi %0.5
• 1.0 dioptriden yüksek astigmatizma %8 oranındadır (3 yaş).
• Prematür retinopatisi olan bebeklerde miyopi insidansı %80 düzeyindedir.
• İlk 7 sene refraksiyon çok az değişmekle birlikte 7-36. yaşlar arasında yaklaşık 1.5 D miyopiye kayma olmaktadır.
• Göz küresinin çapı %40, hacmi %300 artmasına rağmen değişik regülatör mekanizmalar yardımıyla emetropizasyon gerçekleşmekte ve hayal retina üzerinde odakta kalmaktadır.
Göz İçi Basıncı

Ye­ni­do­ğan­da göz içi ba­sın­cı de­ği­şik ça­lış­ma­lar­da 8-28 mmHg ci­va­rın­da öl­çül­müş­tür. Bu fark­lık öl­çüm ko­şul­la­rın­dan kay­nak­lan­mak­ta­dır. Ör­ne­ğin, be­be­ğin ağ­la­ma­sı, gö­zü­nü sık­ma­sı, Val­sal­va ma­nev­ra­sı yap­ma­sı, anes­te­zi al­ma­sı, anes­te­zi­de kul­la­nı­lan ilaç­lar ve anes­te­zi­nin de­rin­li­ği doğ­ru öl­çü­mü en­gel­le­ye­cek­tir. Ağ­la­ma­yan, anes­te­zi al­ma­yan pre­ma­tü­re­ler­de göz içi ba­sın­cı ap­la­nas­yon to­no­met­re­si ile 18±2 mmHg; to­no­pen ci­ha­zı ile ise 10 mmHg ola­rak öl­çül­müş­tür. Ger­çek göz içi ba­sın­cı ile öl­çü­len ba­sınç ara­sın­da kor­nea­nın mer­kez ka­lın­lı­ğı­na bağ­lı ola­rak önem­li fark olu­şa­bil­mek­te­dir. Eriş­kin­de kor­ne­a mer­kez ka­lın­lı­ğı nor­mal­de 545 mik­ron olup yak­la­şık her 15 mik­ron fark öl­çü­len ba­sınç­ta yak­la­şık 1 mmHg fark ya­rat­mak­ta­dır. Ye­ni­do­ğan­da kor­ne­a ka­lın­lı­ğı 580 mik­ron olup ger­çek ba­sınç öl­çü­mü­nü na­sıl et­ki­le­di­ği­ne da­ir he­nüz ve­ri bu­lun­ma­mak­ta­dır.

Vitreus

Otuz­dört haf­ta­dan kü­çük pre­ma­tü­re­ler­de gö­zün için­de hya­lo­id ar­ter tam ola­rak mev­cut­tur. Yak­la­şık 34. haf­ta­da da­mar ge­ri­le­me­ye baş­lar ve op­tik si­nir ba­şı­na bağ­lı ka­lan ucu Berg­me­is­ter pa­pil­la­sı­nı oluş­tu­rur. Bir kıs­mı da ar­ka kap­sü­le ya­pı­şık ka­lır ve Mit­ten­dorf nok­ta­sı ola­rak ad­lan­dı­rı­lır. Kırk­bi­rin­ci haf­ta­dan son­ra hya­lo­id sis­te­min tüm ka­lın­tı­la­rı kay­bo­lur. Hya­loi­din re­zo­lüs­yo­nun­dan son­ra Clo­qu­et ka­na­lı ha­yat bo­yu var­lı­ğı­nı sür­dü­rür, fa­kat op­tik ola­rak bir en­gel oluş­tur­maz. Bu ka­nal hya­loi­din ori­ji­nal tra­se­si bo­yun­ca uza­nır, an­cak of­tal­mos­ko­pa pa­ra­laks yap­tı­rı­la­rak fark edi­le­bi­lir.

İn­fant­ta vit­re­us jel kı­va­mın­da olup sı­vı kıs­mı yok­tur. Za­man­la sod­yum hya­lu­ro­nat bi­leş­ke­si ar­ta­rak vit­reu­sun akış­kan­lı­ğı ar­tar.

Retina

Göz do­ku­la­rı ara­sın­da do­ğum­da en az ge­liş­miş ola­nı re­ti­na­dır. Dör­dün­cü ay­da Berg­me­is­ter pa­pil­la­sın­dan kay­nak­la­nan spind­le hüc­re­ler­den re­ti­na da­mar­la­rı ge­liş­me­ye baş­lar. Se­ki­zin­ci ay­da bu me­zen­şi­mal da­mar­lar na­zal ora ser­ra­ta­ya ula­şır, ama tem­po­ral­de sa­de­ce ek­va­to­ra ka­dar ge­lir. Re­ti­na vas­kü­la­ri­zas­yo­nu­nun ta­mam­lan­ma­sı do­ğum­dan bir­kaç haf­ta son­ra ger­çek­le­şir. Re­ti­na­da en son ola­rak ma­ku­la­nın ge­li­şi­mi ta­mam­la­nır. Bu ne­den­le in­fan­tın ilk 3 ay­da gör­sel fik­sas­yo­nu za­yıf­tır.