Kırma Kusurları


Çev­re­miz­de­ki gö­rün­tü­le­rin re­ti­na­da odak­la­na­bil­me­si ya­ni emot­ro­pi gö­zün yak­la­şık 64 di­op­tri olan kır­ma (ref­rak­si­yon) gü­cüy­le sağ­lan­mak­ta­dır. Bu op­tik sis­te­min iki te­mel ele­ma­nı kor­ne­a ve lens­tir.

Gö­rün­tü­nün re­ti­na­da odak­la­na­ma­ma­sı ya­ni kır­ma ku­su­ru üç ne­den­le or­ta­ya çı­kar; gö­zün ön-ar­ka ek­se­ni­nin fark­lı uzun­luk­ta ol­ma­sı, kor­ne­a ve len­sin eğ­ri­lik ya­rı­çap­la­rı­nın nor­mal­den fark­lı ol­ma­sı ve op­tik or­ta­mın kı­rı­cı­lık in­dek­si­nin de­ğiş­me­si.

Nor­mal şart­lar­da son­su­za odak­lı olan op­tik sis­te­min, al­tı met­re­den da­ha ya­kın­da bu­lu­nan ci­sim­le­ri re­ti­na­da odak­la­ya­bil­mek için kı­rı­cı­lık gü­cü­nü ar­tır­ma­sı ge­rek­li­dir. Ya­kın­da­ki bir ci­sim far­ke­dil­di­ğin­de be­yin­de ako­mo­das­yon ref­lek­si uya­rı­la­rak üçün­cü si­ni­rin pa­ra­sem­pa­tik dal­la­rı ile pu­pil­la sfink­ter ka­sı ve si­li­yer ci­sim ka­sı­lır. Bu du­rum­da has­ta­da mi­yo­zis­le bir­lik­te, lens ön-ar­ka ek­se­ni uza­ya­rak gö­zün kır­ma gü­cü ar­tar. Ako­mo­das­yon ref­lek­si ile kon­ver­jans ya­ni göz­le­rin içe­ri doğ­ru bak­ma­sı bir­lik­te ha­re­ke­te ge­çer­ler.

Hi­per­met­ro­pi

Son­suz­dan ge­len pa­ra­lel ışın de­met­le­ri­nin re­ti­na­nın üze­rin­de de­ğil ar­ka­sın­da odak­lan­ma­sı du­ru­mu­na hi­per­met­ro­pi de­nir. İn­fant­la­rın bü­yük kıs­mı do­ğum­dan iti­ba­ren hi­per­met­rop­tur. Hi­per­met­ro­pi okul ça­ğı­na ka­dar iler­ler, da­ha son­ra mi­yo­pi­ye doğ­ru de­ği­şim olu­şur.

Hi­per­met­rop ki­şi­ler ako­mo­das­yo­nun si­liy­er ci­sim­de ya­rat­tı­ğı to­nüs sa­ye­sin­de gö­rün­tü­yü re­ti­na üze­ri­ne ta­şı­ya­bi­lir­ler. Bu­na la­tent hi­per­met­ro­pi de­nir. Hi­per­met­ro­pi­nin ger­çek mik­ta­rı­nın öl­çül­me­si için ako­mo­das­yon ref­lek­si­nin si­li­yer ci­sim üze­rin­de­ki et­ki­si­nin or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı ge­re­kir. Bu amaç­la pa­ra­sem­pa­to­li­tik dam­la ile sik­lop­le­ji el­de edi­le­rek ref­rak­si­yon mu­aye­ne­si ya­pıl­ma­lı­dır.

Hi­per­met­ro­pi­de in­ce ke­nar­lı (kon­veks) mer­cek­ler kul­la­nı­la­rak gö­rün­tü re­ti­na üze­ri­ne ta­şı­na­bi­lir. Özel­lik­le içe şa­şı­lı­ğı olan ço­cuk­lar­da at­ro­pin­le ya­pı­lan sik­lop­le­ji­de el­de edi­len tüm hi­per­met­ro­pi de­ğe­ri göz­lü­ğe yan­sı­tıl­ma­lı­dır. Hi­per­met­ro­pi­de hem ya­kın­da hem de uzak­ta gö­rün­tü net ol­ma­dı­ğı için özel­lik­le 4.0 di­op­tri­nin üze­rin­de­ki de­ğer­ler­de ve­ya iki göz ara­sın­da 1.0 di­op­tri­den da­ha faz­la olan fark­lı­lık­lar­da amb­li­yo­pi ris­ki yük­sek­tir. Bu du­rum­lar­da be­bek­lik ça­ğın­dan iti­ba­ren göz­lük öne­ri­le­bi­lir.

Kon­je­ni­tal ka­ta­rakt ne­de­niy­le ame­li­yat edi­len ço­cuk­la­ra 2 ya­şı­na ka­dar göz içi­ne lens imp­lan­te edil­me­si öne­ril­mez. Bu du­rum­da len­si ame­li­yat­la alın­mış be­bek­te yük­sek hi­per­met­ro­pik ku­sur mey­da­na ge­lir. Yük­sek hi­per­met­rop göz­lük­le­rin önem­li de­za­van­taj­la­rı ne­de­niy­le bu be­bek­le­re kon­takt lens ta­kıl­ma­sı öne­ri­le­bi­lir.

Mi­yo­pi

Son­suz­dan ge­len ışın de­me­ti­nin re­ti­na­nın üze­rin­de de­ğil, önün­de odaklanması ne­de­niy­le, gö­rün­tü­nün bu­la­nık ola­rak al­gı­lan­ma­sı du­ru­mu­dur. Ye­ni­do­ğan­da mi­yo­pi ol­duk­ça na­dir­dir. Ço­cuk­lar 2 ya­şı­na ka­dar ge­nel­lik­le ya­kın­da­ki ci­sim­ler­le il­gi­li ol­duk­la­rı için mi­yo­pik ku­sur fonk­si­yon­la­rı­nı et­ki­le­mez. Ay­rı­ca, ya­kı­nı iyi gö­re­bil­dik­le­ri için sü­rek­li bir gör­sel uya­ran bu­lun­ma­sı ne­de­niy­le çok yük­sek ku­sur­lar ve ani­zo­met­ri dı­şın­da mi­yo­pi­ye bağ­lı amb­li­yo­pi ge­liş­me ola­sı­lı­ğı dü­şük­tür. Mi­yo­pi ge­nel­lik­le okul çağ­la­rın­da baş­la­yıp, genç eriş­kin dö­ne­me ka­dar iler­le­ye­bi­lir. Ge­ne­tik ge­çi­şin ya­nı sı­ra çev­re­sel et­ken­ler ara­sın­da uzun sü­re ya­kın ça­lış­ma ve oku­ma önem­li bir yer al­mak­ta­dır.

Mi­yo­pi te­da­vi­sin­de ka­lın ke­nar­lı (kon­kav) mer­cek­ler kul­la­nı­lır. Mi­yo­pik ço­cuk­lar ya­kı­nı çok ra­hat gö­re­bil­dik­le­ri için amb­li­yo­pi ris­ki çok dü­şük­tür. Bu ne­den­le, sa­de­ce okul ba­şa­rı­sı için sos­yal ha­ya­ta adap­tas­yon sağ­la­ya­bi­le­cek­le­ri bir gör­me dü­ze­yi he­def­le­ne­rek göz­lük gü­cü­ne ka­rar ve­ri­lir. Ge­nel­lik­le se­ne­de bir kon­trol ye­ter­li­dir.

As­tig­ma­tiz­ma

Gö­zün op­tik sis­te­mi­nin de­ği­şik ek­sen­ler­de fark­lı kır­ma güç­le­ri­ne sa­hip ol­ma­sı as­tig­ma­tiz­ma­yı ya­ra­tır. As­tig­ma­tiz­ma mi­yo­pi ve­ya hi­per­met­ro­pi ile bir­lik­te ola­bil­di­ği gi­bi ka­rı­şık as­tig­ma­tiz­ma­da ay­nı göz­de ek­sen­ler­den bi­ri­si mi­yop di­ğe­ri hi­per­met­rop ola­bi­lir. As­tig­ma­tiz­ma­sı olan has­ta­lar ge­nel­lik­le göz­le­ri­ni kı­sa­rak da­ha net gö­rün­tü el­de et­me­ye ça­lı­şır­lar. Ha­fif as­tig­ma­tiz­ma­nın dü­zel­til­me­me­si cid­di bir so­run ya­rat­ma­ya­bi­lir. Fa­kat 1.5 di­op­tri­den da­ha yük­sek as­tig­ma­tiz­ma dü­zel­til­me­di­ği tak­tir­de amb­li­yo­pi­ye ne­den ola­bil­mek­te­dir. Nor­mal in­fant­lar­da ol­duk­ça sık rast­la­nı­lan ha­fif-or­ta dü­zey­de­ki as­tig­ma­tiz­ma bü­yü­dük­çe ken­di­li­ğin­den aza­la­bil­mek­te­dir.

Ani­zo­met­ro­pi

İki göz ara­sın­da be­lir­gin kır­ma gü­cü far­kı ol­ma­sı­na ani­zo­met­ro­pi de­ni­lir. Ani­zo­met­ro­pi amb­li­yo­pi­ye yol aça­bi­le­ce­ği için er­ken ta­nın­ma­lı ve te­da­vi edil­me­li­dir. Ge­nel­lik­le hi­per­met­ro­pik ço­cuk­lar­da 1.0 di­op­tri­den da­ha faz­la, mi­yo­pik ço­cuk­lar­da 3.0 di­op­tri­den da­ha faz­la ve as­tig­ma­tiz­ma­da 1.0 di­op­tri­den da­ha faz­la ani­zo­met­ro­pi amb­li­yo­pi açı­sın­dan kli­nik ola­rak önem­li­dir ve te­da­vi edil­me­si ge­re­kir.