Ço­cuk göz has­ta­lık­la­rın­da er­ken ta­nı ve te­da­vi te­mel ola­rak iki ne­den­le önem­li­dir. Bi­rin­ci­si po­tan­si­yel ola­rak ha­ya­tı teh­dit ede­bi­le­cek olan du­rum­la­rın ta­nın­ma­sı, ikin­ci­si ise kör­lü­ğe yol aça­bi­le­cek olan pa­to­lo­ji­le­rin za­ma­nın­da be­lir­le­ne­bil­me­si. Sis­te­mik has­ta­lık­la­ra ait ipuç­la­rı­na göz­de ko­lay­lık­la rast­la­na­bil­me­si de ço­cuk­la­rın göz mu­aye­ne­si­ni ay­rı­ca­lık­lı kıl­mak­ta­dır. Göz has­ta­lık­la­rı uz­ma­nı ol­ma­yan bir he­kim, ye­ter­li bil­gi ve dik­kat­li bir in­ce­le­me ile ta­nı ko­nul­ma­sı en zor has­ta­lık­la­rın bi­le göz­de­ki semp­tom ve bul­gu­la­rı­nı ko­lay­lık­la ayırt ede­bi­lir. Bu ne­den­le, be­be­ğin göz­le­ri doğ­du­ğu an­dan iti­ba­ren so­rum­lu he­kim­ler ta­ra­fın­dan aşa­ğı­da özet­le­nen kri­ter­le­re uya­rak dik­kat­le in­ce­len­me­li ve şüp­he­de ka­lı­nan ve­ya pa­to­lo­ji sap­ta­nan du­rum­lar­da va­kit kay­be­dil­me­den göz has­ta­lık­la­rı uz­ma­nı­na re­fe­re edil­me­li­dir.

Ye­ni­do­ğan­la il­gi­le­nen he­kim açı­sın­dan göz ve çev­re­sin­de­ki mal­for­mas­yon­la­rın ta­nın­ma­sı, op­tik or­tam­la­rın say­dam­lı­ğı­nın gös­te­ril­me­si, göz ha­re­ket­le­ri­nin de­ğer­len­di­ril­me­si ve pre­ma­türe be­be­ğin yön­len­di­ri­le­bil­me­si ge­rek­mek­te­dir. Ame­ri­can Aca­demy of Pe­di­at­rics ilk ba­sa­mak­ta­ki her ço­cuk he­ki­mi­nin ilk iki ay­da pu­pil­la­dan kır­mı­zı yan­sı­ma tes­ti­ni yap­ma­sı­nın zo­run­lu ol­du­ğu­nu bil­dir­miş­tir.

Ame­ri­can Aca­demy of Oph­thal­mo­logy ta­ra­fın­dan öne­ri­len okul ön­ce­si yaş­ta ilk ba­sa­mak he­ki­mi ta­ra­fın­dan uy­gu­lan­ma­sı ge­re­ken göz ta­ra­ma yön­te­mi ge­liş­ti­ril­miş uyar­la­ma­sı ile Tab­lo 1’de özet­len­miş­tir.

İlk ba­sa­mak he­ki­mi her­han­gi bir şüp­he­li du­rum­da ve­ya be­lir­gin bir pa­to­lo­ji sap­ta­dı­ğın­da has­ta­yı göz he­ki­mi­ne re­fe­re et­me­li­dir.

Ço­cuk­la­rın te­mel göz mu­aye­ne­sin­de öz­geç­miş ve soy­geç­miş, pre­na­tal, pe­ri­na­tal ve post­na­tal öy­kü, inspek­si­yon, gör­me öl­çül­me­si, gör­me ala­nı ta­yi­ni, pu­pil­la in­ce­le­me­si, şa­şı­lık ve göz ha­re­ket­le­ri­nin de­ğer­len­di­ril­me­si, ışık kay­na­ğı ile ön seg­ment, of­tal­mos­kop ile ar­ka seg­ment mu­aye­ne­si ya­pıl­ma­lı­dır. Özel­li­ği olan ol­gu­lar­da ön seg­men­tin bi­yo­mik­ros­kop ve­ya bü­yü­teç ile in­ce­len­me­si, sik­lop­le­jik ref­rak­si­yon, göz tan­si­yo­nu öl­çül­me­si, ul­tra­son, gon­yos­ko­pi, elek­tro­fiz­yo­lo­ji, fun­dus flo­re­se­in an­ji­og­ra­fi, kor­ne­a ve op­tik si­nir to­pog­ra­fi­si; ay­rı­ca kor­ne­a, re­ti­na ve op­tik si­nir lif­le­ri­nin ka­lın­lık ana­li­zi ge­re­ke­bi­lir.

Her­han­gi bir ob­jek­tif in­ce­le­me­den ön­ce gör­me sis­te­mi üç yön­den sor­gu­lan­ma­lı­dır. Ön­ce­lik­le; ço­cuk her bir gö­zü ile ay­rı ay­rı iyi gö­re­bi­li­yor mu, ör­ne­ğin; ci­sim­le­re çok ya­kın­dan bak­ma­sı, ge­ce ve gün­düz gör­me far­kı, et­ra­fın­da­ki ci­sim­le­re çarp­ma­sı gi­bi. İkin­ci ola­rak göz­ler nor­mal gö­rü­lü­yor mu, ör­ne­ğin; göz­ler pa­ra­lel mi, za­man za­man ka­yı­yor mu, tit­re­me var mı, baş po­zis­yo­nu­nu de­ğiş­ti­re­rek mi ba­kı­yor, kı­za­rık­lık, ça­pak­lan­ma, ödem, ka­pak­la­rın dü­ze­ni, ön seg­men­tin say­dam­lı­ğı gi­bi. Son ola­rak da ço­cu­ğun göz­le­rin­den bir şi­ka­ye­ti var mı, ör­ne­ğin; ka­şın­tı, ağ­rı, yan­ma, ya­ban­cı ci­sim his­si, ku­ru­luk, ışık­ta ra­hat­sız ol­ma sor­gu­lan­ma­lı­dır.

Yaş gru­bu­na gö­re so­ru­na yö­ne­lik ba­sit­leş­ti­ril­miş yak­la­şım şöy­le ol­ma­lı­dır. Pre­ma­türe be­bek­de pre­ma­tü­re re­ti­no­pa­ti­si ta­ra­ma­sı (bkz Bö­lüm 8); in­fant­ta kon­je­ni­tal ka­ta­rakt (bkz Bö­lüm 4), kon­je­ni­tal glo­kom (bkz Bö­lüm 3), kor­ne­a bu­la­nık­lı­ğı ve lö­ko­ko­ri ya­pan di­ğer ne­den­ler (bkz Bö­lüm 3 ve 4) ve şa­şı­lık (bkz Bö­lüm 2 ve 11); okul ön­ce­si dö­nem­de amb­li­yo­pi (göz tem­bel­li­ği), ref­rak­si­yon ku­sur­la­rı ve şa­şı­lık (bkz Bö­lüm 2 ve 11); okul dö­ne­min­de ise ref­rak­si­yon ku­sur­la­rı (bkz Bö­lüm 2) ta­ran­ma­lı­dır.