Kimyasal Göz Yaralanmaları


Kim­ya­sal mad­de­le­rin göz ile te­ma­sı so­nu­cu or­ta­ya çı­kan kim­ya­sal ya­nık­lar­da, er­ken dö­nem­de ya­pı­lan doğ­ru mü­da­ha­le, ile­ri dö­nem gör­me prog­no­zu­nu be­lir­le­yen en önem­li un­sur­dur. Kim­ya­sal ya­nık­lı has­ta ile kar­şı­la­şıl­dı­ğın­da ya­pıl­ma­sı ge­re­ken ilk iş gö­zün der­hal se­rum fiz­yo­lo­jik ve­ya içi­le­bi­le­cek ni­te­lik­te te­miz su ile yı­kan­ma­sı­dır. Eğer ko­şul­lar bu­na uy­gun de­ğil ise has­ta­nın ba­şı yan ola­rak mus­lu­ğun al­tı­na ge­le­cek şe­kil­de ya­tı­rı­la­rak gö­zü su ile yı­ka­nır. Bu şe­kil­de kim­ya­sal mad­de­nin ken­di­si ve kim­ya­sa­lı ba­rın­dı­ran nek­ro­tik do­ku­lar göz­den uzak­laş­tı­rı­lır. İri­gas­yon­dan 10 da­ki­ka son­ra alt ka­pa­ğın iç yü­zü­ne tur­nu­sol ka­ğı­dı yer­leş­ti­ri­le­rek pH kon­tro­lü ya­pı­lıp, nöt­ral de­ğer­le­re ula­şı­lın­ca­ya ka­dar iri­gas­yo­na de­vam edil­me­li­dir. Uy­gu­la­nan su­yun mik­ta­rın­dan çok yı­ka­ma sü­re­si da­ha önem­li­dir, pH de­ğe­ri öl­çü­le­mi­yor­sa göz 20-30 da­ki­ka bo­yun­ca yı­kan­ma­lı­dır. Al­ka­li mad­de­ler­le te­mas so­nu­cu ge­li­şen ya­nık­lar­da sü­re da­ha uzun tu­tul­ma­lı­dır. Bu tip bir ilk­yar­dım için sağ­lık per­so­ne­li­ne ge­rek­si­nim yok­tur ve gö­zün yı­kan­ma­sın­da va­kit kay­be­dil­di­ği tak­tir­de has­ta­nın kör kal­ma ris­ki ar­ta­cak­tır. Yı­ka­ma iş­le­min­den son­ra has­ta bir göz he­ki­mi­ne sevk edil­me­li­dir (Resim 9-2).

9-2 A. Sol göze sönmemiş kireç kaçmış. Yaygın hiperemi, kapak ve korneada ödem. B. Konjonktivada yaygın ödem, nazalde subkojonktival hemoraji; kornea nazalinde yoğun stroma ödemi. Biyomikroskopla incelemede yer yer avasküler sahalar mevcut (resimde görülmüyor). Bu bulgu alkali yanığının şiddetli olduğunu ve yoğun tedavi gerektiğini gösterir. C. Alkali yanığından sonra gelişmiş olan yaygın yapışıklıklar ve lökom (Dr. Cem Mocan, Prof. Dr. Uğur Erdener’in izniyle). D. Aseton yanığından altı ay sonra kornea periferinde incelme. E. Kimyasal madde ile temasta göz yıkanmalıdır. F. Erişkin bir hastada yoğun topikal ilaç kullanımına bağlı olarak gelişen medikamentöz keratokonjonktivit. Farmakolojik ajanlar da kimyasal travma ve allerji yapabilir.